Aardig artikel in het AD vandaag. Stof voor discussie.
Help, de hooligans grijpen de macht!
Tobias den Hertog
Een groep NEC-supporters bestormde zondag het stadion, woedend over de degradatie van hun club. Dit voetbalseizoen haalden ontevreden supporters vaker op gewelddadige wijze verhaal bij hun spelers, trainers of clubbestuurders. De Grote Boze Fan denkt dat hij de baas is.
Elke voetbalclub z'n eigen clublied, maar supportersgroepen delen tegenwoordig wel één kreet: 'De club is van ons', staat op spandoeken. Je kunt er rustig in lezen: niet die van de (falende) clubleiding.
Het is een spel om de macht van de voetbalclubs. Desnoods afgedwongen met bedreiging, intimidatie of dreiging van geweld. Want hoewel het supportersgeweld rond stadions is uitgebannen, laaide dit seizoen een andere variant op. 'Fans' die zich richten op de eigen club.
Waar resultaten uitblijven, staan ze plots dreigend rond het trainingsveld. Worden spelersbussen staande gehouden. Of erger: een meute duikt op bij de auto van de directeur.
Onlangs nog. De trainer van Cambuur Leeuwarden maakte bekend volgend seizoen het rivaliserende SC Heerenveen te gaan trainen. Binnen mum van tijd drong een boze groep fans het stadion binnen.
Eerder al maakte technisch directeur van Sparta, Wiljan Vloet, zoiets mee. Supporters hielden hem verantwoordelijk voor de slechte uitslagen en zetten een bedreiging op Youtube. Vloet vertrok. De Graafschap, NEC, FC Den Bosch, NAC, Roda JC, bij al deze clubs zou druk van 'fans' en sponsors bestuurders of trainers naar de deur hebben geholpen.
Ramon Spaaij, hoogleraar sportsociologie aan de Universiteit van Amsterdam, noemt de clubs 'deel van het probleem'. 'Die proberen supporters aan zich te binden onder het motto: we doen het samen. De marketing is daar ook op gericht. Een seizoenskaart wordt verhandeld met een zweem van: jij hoort nu bij deze familie. Daar is niets mis mee. Maar waar de clubs zich op verkijken, is dat als het dan misloopt, men ook verhaal komt halen.'
Komt nog bij dat supporters nadrukkelijk de indruk krijgen dat ze invloed hebben op het beleid van 'hun' club. Bij Feyenoord en Ajax zijn zelfs bestuursfuncties voor supporters ingeruimd met een dubieus verleden, stelt Spaaij.
'Er is daarnaast geen club in Nederland die geen inspraakforum heeft georganiseerd', vult criminoloog en onderzoeker Henk Ferwerda aan. 'Dat zou moeten gaan over onschuldige sfeeracties, maar het leidt tot het idee dat fans invloed hebben op beleidszaken.'
Bij De Graafschap maakte men het vorig seizoen letterlijk mee. Een groep 'fans' drong de bestuurskamer binnen. De clubleiding wist niet wat zij meemaakte. Zo gaat het elders ook. Een technisch directeur die de 'verkeerde' aanvaller koopt, is de klos. Zeker als er verloren wordt. Immers, 'de club is van ons'.
Ironisch genoeg is het tegendeel waar. Clubs zijn niet meer afhankelijk van bieropbrengsten en seizoenkaartgelden. Tv-rechten, transfers en grote geldschieters leveren een veelvoud op. Wie betaalt, bepaalt.
Trainers, bestuurders en spelers wisselen bovendien van clubs alsof ze van schoenen veranderen. Als de club niet presteert, hebben deze passanten geen krediet. Iemand moet het ontgelden. Dus rukt men op naar de achtertuin van de Ajax-directeur, bijvoorbeeld.
Ferwerda: 'Enerzijds is de beweging: we willen geen commercie, het voetbal is authentiek, de club van het volk. Maar de schaduwzijde van die nieuwe fancultuur is de machtsstrijd. Een groepje criminelen cirkelt om de echte fans heen en denkt macht af te kunnen dwingen met intimidatie en bedreiging.'
Volgens Spaaij is de oplossing nog zoek. 'De clubs willen trouwe, betrokken fans. Maar de ellende van de bedreigingen maken het onwerkbaar. Op die paradox heeft nog geen club een antwoord gevonden.'