Interessante en lastige discussie, leuk om over na te denken.
Het moderne voetbal is doodziek, zoveel is duidelijk. Het sprookjeselement is een van de mooiste dingen van voetbal. Leicester City kampioen, prachtig. De realiteit is dat dit soort sprookjes nauwelijks meer voorkomen, omdat het voetbal vanaf de jaren '90 volledig in dienst is gesteld van een paar topploegen, zowel op internationaal als nationaal niveau.
Neem de Champions League. Er is geen competitie ter wereld die financieel zo dichtgetikt is als de Champions League. Met als gevolg dat in principe altijd dezelfde clubs om de knikkers strijden. De afgelopen 5 jaar zijn er 24 halve finaleplekken geweest (6x4 plekken). 15x werden die plekken bezet door FC Barcelona, Real Madrid of Bayern. De overigen 9 plekken werden ingenomen door Chelsea en Atletico (elk 2x), Dortmund, Man City, Man United, Schalke en Juventus. Dus, in totaal hebben de afgelopen 6 jaar 10 verschillende clubs in de halve finales gespeeld. Dit zouden er papier 24 kunnen zijn. We zitten met zijn allen in feite al jaren naar exact hetzelfde toernooi te kijken, waarbij heel af en toe een hoofdrol speler verandert. De laatste onverwachte winnaar was FC Porto in 2004. Mirakels als Ajax in 1995, Rode Ster Belgrado in 1991, PSV in 1988 en Steaua Boekarest in 1986, het gaat nooit meer gebeuren. Het hele toernooi is zo opgezet dat elk jaar min of meer dezelfde ploegen bij de laatste 8 gaan eindigen. Dat begint al met een poulesysteem waarbij de grote clubs beschermd worden. Elke vorm van verrassing wordt zo eruit geknepen. Het systeem houdt zichzelf in stand, de grote clubs die vrijwel altijd in kwart-, halve finale of finale staan harken tientallen miljoenen binnen, waardoor clubs op lager niveau in feite steeds verder achterop raken. Maar is de hele opzet an sich leuk? Tja, daar zullen de meningen over verschillen. Ik vind het oersaai dat ik elk jaar dezelfde ploegen tegenover elkaar zie staan. Natuurlijk zal er ooit een jaar komen dat er een aantal verrassende namen in de halve finales staan, en dan is dat inderdaad heel leuk. Behalve voor de marketing mensen, want een halve finale tussen pak m beet Benfica en Zenit Sint Petersburg levert wereldwijd veel minder geld op dan Real Madrid-Bayern.
Of op nationaal niveau, neem de Spaanse competitie. Sinds 2004 eigenlijk jaar in jaar uit in principe dezelfde 2 clubs die met volledige overmacht om de titel strijden, die de rest van de competitie totaal domineren. Soms komt Atletico er tussendoor. Verder is er een enorm gat met de rest van de competitie. In NL gebeurt in feite hetzelfde. De titelstrijd is een jaarlijkse strijd tussen twee clubs, Ajax en PSV, heel af en toe met Feyenoord erbij. De rest kan simpelweg niet tippen aan dit drietal. Heel soms wordt die strijd doorbroken door een sprookje, zoals Twente en AZ enkele jaren geleden. Inmiddels is ook duidelijk dat die sprookjes ook nergens op sloegen en puur gebaseerd waren op onverantwoorde financiele uitgaven. Uiteindelijk houdt niemand de wedloop met de traditionele top drie vol. Met als gevolg dat je een competitie hebt waarbij sinds 1965 precies 5 clubs kampioen zijn geworden. Dat is 41 jaar. AZ is 2x kampioen geworden, Twente 1x. De resterende 38 titels zijn door 3 clubs verdeeld. Is dat leuk? Nee, wat mij betreft niet.
Sprookjes bestaan nauwelijks meer in het voetbal. En hoewel we met zijn allen hunkeren naar sprookjes, zullen ze in de huidige voetbalwereld steeds minder voor gaan komen. Maar goed, zoals hierboven al geschreven, de clubs houden dit zelf in stand. Als puntje bij paaltje komt zwichten clubs onder druk van de KNVB, Uefa, G14, Traditionele top 3 enzovoort. Als de spek en bonen deelnemers aan de champions league gezamenlijk met de vuist op tafel zouden slaan zou er iets verandert kunnen worden. Maar bang als ze zijn voor verlies aan inkomsten gebeurt dat niet. Eveneens als alle Nederlandse profclubs zich zouden samenpakken, dan zou een vuist gemaakt kunnen worden tegen de macht van de top 3 en KNVB. Maar de realiteit is dat clubs alleen aan hun eigenbelang denken. FC Utrecht is al gegeven als voorbeeld, is boos op de KNVB als beslissingen hun niet uitkomen, zoals met dat verhaal dat ze Europa niet in mochten, maar doet net zo braaf mee met top 3 en KNVB als het wel uitkomt, zoals met de jong elftallen.
Hoe is dit op te lossen? Een beneliga klinkt leuk, maar heeft praktische bezwaren, zoals hierboven ook al beschreven. In Frankrijk was het al moeilijk om tot fatsoenlijke afspraken te komen tussen Monaco en Frankrijk vanwege andere regels en wetten, diezelfde problematiek zou bij een samenvoegen van de Belgische en Nederlandse competitie ook gaan spelen. Ik betwijfel ook of er veel animo is voor een dergelijke competitie, en of de kwaliteit er daadwerkelijk beter van wordt. Een eigen competitie? Leuk idee, zeker interessant om te onderzoeken, maar kansloos vanwege de houding van de clubs.
Maar wat moet er dan wel gebeuren? Sleutel is een eerlijkere competitie. Een eerlijkere competitie zorgt voor meer spanning en is dus aantrekkelijker om naar te kijken. Zoals Napoleon ook schreef hierboven. Een aantal ideeën die het profvoetbal in NL een impuls zouden kunnen geven, aantal is hierboven ook al genoemd:
- De tv pot moet reëel verdeeld worden over alle profclubs. Dus, het hele bedrag gedeeld door het aantal profclubs in ere- en eerstedivisie. Jong elftallen delen hier uiteraard niet in mee. Zo wordt dat speelveld gelijk gemaakt tussen ere en eerste divisie.
- Er mag natuurlijk wel verschil zijn tussen clubs. Dan kan bijvoorbeeld gemaakt worden door seizoenskaartenverkoop, sponsoren en merchandise. Ajax heeft meer fans dan Telstar. Dus zal meer inkomsten op die manier hebben. Daar wordt dan het verschil gemaakt, en niet doordat Ajax miljoenen tv gelden krijgt en Telstar slechts een ton.
- Degradatieregeling moet veranderen. 2 Clubs degraderen rechtstreeks uit de eredivisie, een derde speelt mee in promotie degradatie playoffs. Uit de Jupiler League promoveren de nummer 1 en 2 rechtstreeks, en de nummer 3 t/m 7 spelen playoffs. Uit de jupiler league moeten minimaal 2 clubs rechtstreeks degraderen naar de tweede divisie. Promotie van daaruit moet verplicht worden. Op deze manier ontstaat er een gezonde doorstroom in het voetbal. Persoonlijk mag van mij het periodekampioenschap worden afgeschaft.
- Een salarycap moet worden ingevoerd, met een maximaal bedrag dat spelers mogen verdienen.
- Vast percentage van de begroting mag aan salarissen worden uitgegeven. Nu is daar ook een percentage voor, maar dit is een advies van de KNVB, volgens mij niet vastgelegd als regel.
- Maximum aantal selectiespelers, van bijvoorbeeld 26 man, waar slechts bij hoge uitzondering vanaf mag worden geweken (bijvoorbeeld als 6 spelers zwaar geblesseerd zijn). Zo wordt vermeden dat elftallen a la onze buren in het oosten tijdens de winterstop een heel nieuw elftal halen.
Er zijn wel meer dingen te bedenken, maar dit schiet me zo te binnen. Maar goed, dit alles valt of staat met een mentaliteitsverandering binnen het voetbal zelf. Zoals hierboven ook al gesteld, ik ben er ook van overtuigd dat clubs dit zouden kunnen afdwingen. Maar dan moet er wel samengewerkt worden. En zolang dat niet gebeurt zal er helemaal niks veranderen. Hier zou MVV natuurlijk een rol in kunnen spelen, om het voortouw te nemen om samen een vuist te maken tegen de KNVB, top 3. Of dat veel zin heeft is de vraag natuurlijk, de meeste clubs zullen volledig uit eigenbelang blijven handelen. Maar wie weet zou er op langere termijn toch iets uit kunnen komen.